افسردگی سالمندان یکی از معضلاتی است که افراد در سنین بالا بنابر دلایل مختلفی ممکن است به آن دچار شوند. عدم توانمندی برای انجام امور روزمره و یا اجبار برای ماندن در منزل، ابتلا به برخی از بیماری ها و محدود شدن فعالیت های اجتماعی از سوی دیگر سبب یکنواختی و دلزدگی این افراد در زندگی و عدم نشاط و سرزندگی آن ها می شود که بواسطه این روحیات بیماری های مختلفی را به سمت خود جذب می کنند. در این مقاله قصد داریم تا شما را با جوانب مختلف افسردگی سالمندان آشنا کنیم و پیرامون علل ایجاد افسردگی، علائم و نحوه درمان افسردگی در افراد سالخورده اطلاعات مفیدی را در اختیارتان قرار دهیم.
افسردگی در سالمندان
افسردگی نوعی اختلال روحی است که بواسطه برخی از عوامل در تمامی افراد و در هر سنی ایجاد می شود.(بطور کلی افسردگی در زنان شایع تر از مردان است) افسردگی در سالمندان عمدتا به دلیل تنهایی ناشی از دست دادن عزیزان و یا همسر و یا ناتوانی در انجام فعالیت های روزمره، بازنشستگی و از دست دادن شغل و برخی پارامترهای دیگر می باشد. برخی از علل دیگر همچون تحمل دردهای جسمی و یا مصرف داروهای مسکن و درمانی می تواند به افسردگی در سالمندان منجر شود.
علت بروز افسردگی در سالمندان
دلایل مختلفی سبب بروز افسردگی در سالمندان می شود از جمله رایج ترین نشانه های افسردگی در سالمندان از دید روانشناسان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نداشتن تحرک و فعالیت کافی در طول روز
- عدم تجربه موفقیت و شادی به مدت طولانی
- از دست دادن عزیزان و یا همسر
- مشکلات مادی و نداشتن تامین مالی
- ابتلا به بیماری های طولانی مدت
- مصرف انواع داروها
- تفکر پیرامون پوچی و مرگ
- نداشتن شغل و فعالیت اجتماعی
علائم افسردگی در سالمندان
داشتن اطلاعات کافی پیرامون نشانه های افسردگی می تواند اطرافیان فرد سالمند را به سرعت متوجه تغییر روحیات او کند و سبب پیشگیری از شدت یافتن آن شود. سالمندان افسرده معمولا بحران های زیادی را تجربه می کنند و با طولانی تر شدن روند افسردگی در آنان معمولا جوانب و نشانه های آن نیز شدید تر می شود. از رایج ترین علائم افسردگی در سالمندان موارد زیر است:
- تمایل شدید به سکوت و انزوا
- تجربه دائمی غم و اندوه
- بی انگیزگی و نا امیدی نسبت به وقایع اطراف
- ناتوانی و عجز زیاد برای انجام دادن امور روزمره
- عصبانیت بی دلیل و تکانش های پرخاشگرانه
- تجربه دائمی گریه با دلیل و یا بدون دلیل در طول روز
- تجربه احساس خستگی بدون داشتن فعالیت های سنگین بدنی
- عدم تمرکز بر روی مسائل مختلف
- تغییرات تغذیه ای و بروز چاقی یا لاغری مفرط
- تمایل به سوء مصرف مواد مخدر
- گرایش به مصرف مشروبات الکلی و روانگردان ها
- سعی برای خودکشی و یا دیگرکشی
آسیب های افسردگی در افراد سالخورده
ماندگار شدن و شدت یافتن افسردگی در سالمندان می تواند آن ها را مستعد انواع آسیب های جسمی و روحی دیگر نیز کند. تاثیرات منفی افسردگی ممکن است با بروز وسواس و یا حواس پرتی در سالمندان ظاهر شود و تا جایی ادامه یابد که فرد قادر به گذراندن باقی عمر خود در کنار عزیزانش نباشد. از جمله آسیب های افسردگی در افراد سالخورده موارد زیر است:
- افزایش استعداد سالمندان در ابتلا به بیماری و کسالت
- شدت یافتن بیماری های قلبی و عروقی
- افزایش احتمال به بیماری های دیابت و سرطان
- از دست دادن حمایت اطرافیان به دلیل رفتارهای پر خطر و آزار دهنده با وجود شدت یافتن افسردگی در سالمند ایجاد می شود.
- ترس از رساندن صدمه جانی به خود سبب می شود تا اطرافیان سالمند از مراکز نگهداری از آن ها برای مراقبت از او کمک بخواهند.
- سالمندان افسرده معمولا دچار آلزایمر می شوند و این امر در دراز مدت تاثیرات بسیار منفی بر روی ارتباطات آن ها با دیگران دارد.
درمان افسردگی در سالمندان
برای درمان افسردگی در سالمندان متخصصان روانشناس و یا روانپزشک با توجه به شدت افسردگی از روش های مختلفی متناسب با شدت بیماری و زمان ایجاد آن در فرد استفاده می کنند. در صورتی که افسردگی در سالمندان به تازگی ایجاد شده باشد، روند درمان آن سریع تر انجام می شود و در بسیاری از موارد نیاز به مصرف داروهای مهارکننده عصبی نیست. اما اگر بیماری افسردگی در سالمند کهنه شده باشد و در شرایط شدید آن تشخیص داده شود، استفاده از روان درمانی و داروهای ضد افسردگی به صورت توام در نظر گرفته می شود. از جمله راه های درمان افسردگی سالمندان موارد زیر است:
- تغییر شیوه زندگی و ایجاد سبک های نوین و فرح بخش
- کاهش تنش های موجود در زندگی سالمندان با روش های کنترلی
- تغییر ذهنیت سالمندان و تقویت قوای فکری و تصمیم گیری آنان
- استفاده از داروهای مهارکننده سوتونینی
- استفاده از داروهای سه حلقه ای که برای درمان افسردگی تجویز می شود.
- استفاده از بوپروپیون و میرتازاپین ها
تکنیک های مقابله با افسردگی در سالمندان
روانشناسان معتقدند با انجام برخی از تکنیک ها می توان افسردگی را در سالمندان کنترل کرد و از بروز و یا تشدید آن جلوگیری کرد. شرکت دادن سالمند در برنامه های جمعی و دوستانه و تنظیم سفرهای کوتاه مدت و مفرح تاثیر بسزایی در مقابله با افسردگی در سالمندان دارد. از دیگر تکنیک های مقابله با افسردگی سالمندان موارد زیر است:
- بیشتر کردن روابط اجتماعی فرد سالمند با دوستان و اطرافیان نقش مهمی در کنترل افسردگی در آن ها دارد.
- تنظیم زمان خواب و تغذیه سالم نیز می تواند در جلوگیری از افسردگی در سالمندان نقش مهمی داشته باشد.
- درمان افسردگی با ورزش امکان پذیر است، فعالیت های ورزشی و انجام مستمر تمرینات صبحگاهی سبب ترشح سروتونین در بدن می شود که باعثت خوشحالی افراد می شود.
- تشویق سالمندان به انجام فعالیت هایی که بازدهی دارد نیز سبب ایجاد حس سرخوشی و موثر بودن برای آنان دارد.
- واگذاری فعالیت هایی مانند نگهداری از کودکان و یا خرید کردن تاثیرات مثبتی بر روحیه سالمندان دارد.
نحوه زندگی با سالمندان افسرده
نگهداری سالمندان برای نسل جوان و فرزندانی که معمولا درگیر زندگی روزمره و مشغلات مرتبط با آن هستند یک امر سخت و طاقت فرسا است. همچنین در صورتی که فرد سالمند مبتلا به افسردگی باشد این سختی شدت می یابد و موجبات آزار و ناراحتی اطرافیان را ایجاد می کند. بنابر این داشتن مهارت نگهداری و زندگی با سالمندان افسرده یکی از نیازهای ضروری کسانی است که از این عزیزان در منزل خود نگهداری می کنند. تکنیک های زیر می تواند در این مسیر مفید واقع شوند:
- عدم ابراز مشکلات کاری و زندگی شخصی نزد فرد سالمند و ایجاد محیطی شاد و امن برای او می تواند در درمان بیماری او نقش مهمی داشته باشد.
- گوش دادن به صحبت های فرد سالمند و ایجاد حس همدردی با او نیز بسیار تاثیر مثبتی بر روی روحیه او دارد.
- در نظر گرفتن زمان های منظم برای به گردش بردن او و یا ایجاد جمع های دوستانه و شرکت دادن او در این جمع ها برای سالمند افسرده بسیار مفید است.
- برای سالمندان خود پرستار بگیرید تا در مواقعی که شما نیستید از او مراقبت کند.
در این مقاله سعی کردیم تا شما عزیزان را با جوانب مختلف افسردگی سالمندان آشنا کنیم و پیرامون نشانه های افسردگی در این افراد و نحوه کنترل شرایط اطلاعات مفیدی را در اختیارتان قرار دهیم. در صورتی که پیرامون موارد فوق دچار ابهام و یا سوالی هستید و یا نیازمد به دریافت مشاوره های تخصصی در این زمینه اید می توانید با مشاوران و متخصصان ما در مرکز نوا مشاور تماس حاصل فرمایید. نوا مشاور پایگاه امن و اطلاع رسان تخصصی است که شما عزیزان را در دستیابی به سطح مطلوبی از آرامش و شادی در هر برهه ای از زندگی حمایت و هدایت می کند.
- علت افسردگی در سالمندان چیست؟
- نشانه های افسردگی سالمندان چیست؟
- افسردگی باعث بروز چه بیماری هایی در سالمندان می شود؟
- راهکارهای درمانی افسردگی در سالمندان چیست؟
