مشکلات رفتاری کودکان

رشد و پرورش کودکان بر خلاف تصور اولیه والدین، چالش های فراوانی دارد.

 مشکلات رفتاری کودکان از بزرگترین چالش های مسیر رشد آن ها است که پدر و مادر را گرفتار می کند.

رفتار صحیح با کودک، نحوه واکنش به مشکلات رفتاری او و مشاوره رفتاری کودکان عواملی است که در تربیت صحیح و اصلاح رفتار کودک مؤثر خواهد بود.

با ما همراه باشید تا رایج ترین مشکلات رفتاری در کودکان را معرفی کرده و اهمیت مشاوره رفتاری کودک در اصلاح آن ها را بشناسیم.

• تشخیص مشکلات رفتاری کودک
• رایج ترین اختلالات رفتاری در کودکان
• اهمیت مشاوره کودک
• نتیجه گیری

چطور مشکلات رفتاری کودکان را تشخیص دهیم؟

رفتار کودکان با توجه به سن، شخصیت، رشد عاطفی و محیط تربیت او متغیر است.

جهت تعیین مشکلات رفتاری در کودک هیچ معیاری وجود ندارد.

به طور کلی زمانی که رفتار کودک از نظر اجتماعی و فرهنگی مناسب باشد، آن را طبیعی می دانند.

در حالی که وقتی کودک بر خلاف انتظارات جامعه یا توقعات خانواده رفتار می کند، آن را نوعی مشکل رفتاری قلمداد می کنند.

با این حال در بسیاری از موارد رفتار هنجارشکن کودک ممکن است؛ طبیعی و مناسب سن او باشد.

بنابراین مهم است که مشکلات رفتاری کودکان را تشخیص دهیم تا بدانیم چگونه با کودکان رفتار کنیم.

شیطنت های کودکی شاید از نظر پدر و مادر طبیعی به نظر نرسد؛ اما اقتضای سنی کودک است و نمی توان آن را مشکل رفتاری دانست.

با این حال نشانه هایی وجود دارد که خبر از مشکل رفتاری در کودک می دهد:

• زمانی که کودک در مدیریت احساسات خود مشکل دارد.
• کودک شما رفتار دروغ گویی را پیش گرفته و بیش از آنچه تصور می کنید؛ دروغ می گوید.
• اختلافاتی که در کودک شما با همسالانش دیده می شود؛ بر روابط اجتماعی او تأثیر گذاشته است.
• کودک نمی تواند روی موضوعی خاص تمرکز کند و دائم بی قرار است.
• تمایل به آسیب زدن به دیگران یا به خود در کودک دیده می شود.
• پرخاشگری و بی ادبی بدون دلیل مشخصی در کودک شکل گرفته است.

این موارد تنها تعداد اندکی از علائم مشکلات رفتاری کودکان بود.

جهت بررسی دقیق تر اختلالات رفتاری بهتر است با روانشناسان یا مشاورین کودک مشورت کنید.

شرایط زندگی کودکان با یکدیگر متفاوت است و همین امر نشانه های مختلفی را در آن ها ظاهر می کند که مشاور کودک از آن اطلاع دارد.

انواع مشکلات رفتاری کودکان و درمان آن ها

زیر پا گذاشتن قوانین توسط کودکان یا رفتار برخلاف هنجارهای خانواده و جامعه امری طبیعی است.

کودکان از این طریق متوجه می شوند؛ چه رفتاری درست و چه رفتاری اشتباه است. اما گاهی کودک رفتار اشتباه را بارها تکرار می کند.

 در این قسمت می خواهیم رایج ترین مشکلات رفتاری در کودکان را بشناسیم:

1. دروغ گویی

دروغ گویی از رایج ترین مشکلات رفتاری در کودکان است که بیشتر والدین با آن درگیر هستند.

سه دلیل اصلی دروغ گویی در کودک وجود دارد:

• جلب توجه
• ترس
• احساس بهتر نسبت به خود

رفتار والدین معمولاً بعد از کشف دروغ های کودک خصمانه و خشونت آمیز است؛ در حالی که این رفتارها دروغ گویی کودک را تشدید می کند.

بهتر است از مجازات کودک دروغگو منصرف شده و زمانی که دروغ نمی گوید به او پاداش دهید.

رفتار دروغگویی اگر در کودک ادامه داشته باشد؛ ریشه در ترس های درونی او دارد که شناسایی این ترس ها و درمان آن به کمک روانشناس کودک امکان پذیر خواهد بود.

2. سر پیچی از خواسته های والدین

سرپیچی از والدین و عدم توجه به خواسته های آن ها در کودکان طبیعی است.

 با این حال زمانی که کودک به هیچ عنوان توجهی به پدر و مادر ندارد و این رفتار را بارها تکرار می کند؛ بهتر است به فکر اصلاح آن بود.

استفاده از تنبیه بدنی در این شرایط مجاز نیست؛ مجازات از طریق محروم کردن کودک از فعالیت یا وسیله ای که به آن علاقه دارد؛ نتیجه بخش تر خواهد بود.

 به عنوان مثال بگویید: اگر همین حالا اتاق خود را مرتب نکنی؛ نمی توانی شب سریال مورد علاقه ات را ببینی.

در مواردی که والدین قادر به اصلاح رفتار کودک نیستند، مشاوره رفتاری کودکان بهترین گزینه برای برطرف کردن آن است.

3. پرخاشگری

پرخاشگری کودک از پرت کردن وسایل شروع شده و به کتک زدن پدر و مادر یا بچه های کوچک تر ختم می شود.

رفتار پرخاشگری در کودک اغلب به دلیل نداشتن مهارت مدیریت احساسات اتفاق می افتد.

کودکانی که با احساساتی از جمله خشم، عصبانیت و نا امیدی آشنا نیستند؛ نمی دانند چگونه آن ها را بروز دهند و همین عامل منجر به رفتار پرخاشگری در آن ها می شود پس لازم است روش کنترل خشم در کودکان را بدانیم.

در کودکان نوپا تا سن ۶ سالگی این رفتار طبیعی است چرا که کودک در حال یادگیری احساسات است؛ اما بعد از این سن اگر پرخاشگری ادامه داشته باشد؛ باید آن را از طریق روانشناس کودک پیگیری کرد.

پرخاشگری ممکن است یک رفتار آموزش دیده از اطرافیان باشد و تا زمانی که اصلاح نشود با کودک باقی خواهد ماند.

4. بی احترامی و استفاده از الفاظ رکیک

استفاده از واژگان نامناسب، مسخره کردن و رفتارهای اشتباه نسبت به بزرگتر ها تنها تعداد اندکی از رفتار بی احترامی در کودکان است.

 کودکان معمولاً با محدودیت های رفتاری و گفتاری آشنا نیستند و از معانی واژه ها به خوبی خبر ندارند.

بنابراین بهتر است زمانی که واژه ای نامناسب از زبان کودک می شنوید شوکه نشوید؛ او را تنبیه نکنید و در وهله اول توجه زیادی نشان ندهید.

 تنها لازم است در زمانی مناسب واقعیت ها را به طور واضح بیان کنید.

واکنش والدین ممکن است؛ رفتار بی احترامی را در کودک تقویت کند.

 اول از همه لازم است؛ والدین الگویی مناسب برای کودک باشند و اگر رفتارهای بی احترامی در کودک ادامه پیدا کرد آن را از طریق مشاوره اصلاح کنند.

5. زورگویی و قلدری

زورگویی در کودکان معمولاً در سن ۵ سالگی یا بیشتر شروع می شود.

این رفتار که به سو استفاده عاطفی و جسمی قربانی منجر می شود؛ مشکلی جدی بوده و باید هرچه زودتر آن را برطرف کرد.

رفتار قلدری به کودک احساس قدرت داده و کودک تمایل دارد؛ مشکلات اجتماعی خود را با زورگویی برطرف کند.

آموزش های اشتباه یا الگوهای رفتاری نامناسب کودک منجر به رفتار قلدری می شود.

جهت اصلاح این رفتار، زورگویی باید به طور صحیح برای کودک تعریف شود. با مثال های گوناگون رفتار قلدری را به کودک نشان داده و او را از این اشتباه آگاه کنید تا مشکلاتی مانند زور گفتن به کودک در مدرسه نداشته باشید.

6. تنبلی و بی انگیزگی

در بسیاری از کودکان انگیزه شرکت در انواع کلاس های ورزشی یا هنری را ندارند.

در این شرایط پدر و مادر نگران شده و سعی دارند کودک را به اجبار به کاری علاقمند کنند.

اگر کودک تنبل است یا تمایل انجام فعالیت های اجتماعی را ندارد؛ او را مجبور نکنید؛ چرا که باعث مقاومت بیشتر و لجبازی کودک می شوید.

از داستان ها و تجربیات جالب خود هنگام فعالیت های اجتماعی حرف بزنید و دلیل بی انگیزگی کودک را پیدا کنید.

در بسیاری از موارد بی انگیزگی کودک از ترسی خاص ریشه می گیرد.

 پیدا کردن منشأ ترس ها کار آسانی نیست و تنها به کمک مشاور امکان پذیر است.

در نتیجه مهم است این مشکل رفتاری به صورت حرفه ای پیگیری شود.

7. ناله کردن و رسیدن به خواسته ها

گریه یا ناله کودک برای به دست آوردن خواسته ها از رایج ترین مشکلات رفتاری کودکان است که بیشتر والدین از آن شکایت دارند.

این رفتار زمانی که توجه بیش از اندازه به آن نشان می دهید؛ تشدید شده و کودک تشویق می شود از این رفتار جهت به دست آوردن هر آنچه می خواهد استفاده کند.

برخورد والدین با ناله کردن کودک اهمیت بسیاری دارد.

در درجه اول بهتر است گریه کردن را نادیده بگیرید؛ چرا که توجه به کودک نشان دهنده پیروزی او است.

 اما کودک باید روش های مناسب بیان احساسات خود را بیاموزد و این کار تنها از طریق مشاوره رفتاری در کودکان میسر خواهد بود.

اهمیت مشاوره رفتاری کودکان در درمان اختلالات رفتاری

اختلالات و مشکلات رفتاری کودکان انواع بسیاری دارد.

 در این مطلب سعی شد؛ گریزی به رایج ترین آن ها بزنیم.

مشکلات رفتاری معمولاً در اثر ترس های درونی کودک، الگوهای نامناسب بیرونی و برخورد اشتباه والدین بروز پیدا می کنند.

ریشه یابی مشکلات رفتاری کودکان اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا تا زمانی که علت رفتارها مشخص نشود راهکارهای درمانی در خانه نتیجه ای نخواهد داشت.

ترس ها از مهم ترین ریشه های اختلالات رفتاری کودکان است.

کوچک ترین جزئیات زندگی تبدیل به ترسی بزرگ در کودک می شوند که برای والدین قابل تصور نیست.

یافتن ترس های کودک و سایر ریشه های اختلالات رفتاری تنها از طریق مشاور کودک امکان پذیر است. در صورتی که ترس ها و دلایل رفتاری در کودک پیدا نشده و درمان نشوند؛ این مشکلات تا بزرگسالی با فرد باقی خواهد ماند.

علاوه بر این، بهتر است روند اصلاح رفتار کودک را هرچه سریع تر آغاز کرد؛ زمانی که رفتارهای اشتباه در کودک تقویت شده باشند؛ اصلاح رفتارها دشوارتر خواهد بود.

بنابراین والدین لازم است از کودکی رفتارهای اشتباه فرزند خود را شناخته و اصلاح درست و اصولی آن را از طریق روانشناس کودک پیگیری کنند.

کلام آخر

مشکلات رفتاری کودکان از بزرگترین چالش های پرورش کودک است که والدین اغلب راه حل آن را ندارند. اصلاح رفتارهای اشتباه کودک زمانی امکان پذیر است که ریشه رفتارها پیدا شده و پدر و مادر برخورد صحیح با کودک را بیاموزند.

مراجعه به روانشناس کودک شما را با موارد مهم تربیت فرزند و نحوه رفتار با او آشنا کرده و سلامت روحی کودک را تضمین می کند.