ترک تریاک تصمیم و اقدام سختی است؛ افراد پس از قطع مصرف تریاک علائم جسمی و روانی آزاردهنده‌ای را تجربه می‌کنند و این یکی از اصلی‌ترین دلایل سخت بودن ترک تریاک است زیرا در این زمان احتمال عود بسیار بالا است. در این مقاله به ترک تریاک، انواع روش‌های ترک، مدت زمان ترک، سریع‌ترین راه ترک و… پرداختیم.
روش‌های ترک تریاک
روش‌های مختلفی برای ترک تریاک وجود دارد که پزشک متخصص در حوزه اعتیاد با توجه به نظر حرفه‌ای خود تصمیم می‌گیرد کدام روش را به افراد پیشنهاد دهد. این روش‌ها عبارتند از:
سم زدایی برای ترک تریاک
سم زدایی یکی از بهترین روش‌های ترک تریاک است که در این روش، ترک توسط تیم پزشکی و در یک محیط درمانی کنترل شده انجام می‌شود و برای مدیریت علائم ناشی از ترک، دارو تجویز می‌شود. مدت زمان این روش حدود ۱۰ تا ۲۰ روز است و شانس ترک موفقیت آمیز با روش سم زدایی بیشتر از روش‌های دیگر است.
سم زدایی تریاک با روش‌های مختلفی انجام می‌شود که عبارتند از:
- سم زدایی پزشکی
سم زدایی پزشکی تحت نظارت تیم پزشکی انجام می‌شود و در طی آن از داروهایی استفاده می‌شود که علائم ناشی از ترک تریاک را کاهش می‌دهد. برای علائم خفیف ترک استامینوفن (تیلنول)، آسپرین، یا داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن تجویز می‌شود. همچنین داروهایی مانند لوپرامید به درمان اسهال و هیدروکسیزین به درمان حالت تهوع کمک می‌کند. علاوه بر آن، مصرف زیاد مایعات و استراحت کردن نیز اهمیت زیادی دارد.
برای علائم شدیدتر ترک ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان و مصرف سایر داروها باشد. یکی از داروهایی که عمدتا در دوران بستری تجویز می‌شود کلونیدین است که ۵۰ تا ۷۵٪ به کاهش شدت علائمی از جمله اضطراب، دردهای عضلانی، آبریزش بینی و بی قراری کمک می‌کند.
- سم زدایی سریع
سم زدایی سریع ترکیبی از بیهوشی عمومی و داروهای مسدود کننده مواد افیونی برای حذف سریع تریاک از بدن است.
- سم زدایی سرپایی
در سم زدایی سرپایی دستورالعمل‌هایی در مورد نحوه ترک تریاک در خانه به افراد ارائه می‌شود و از آن‌ها می‌خواهند که در زمان‌های توافق شده، در مرکز درمانی حاضر شوند.
ترک تریاک با روان درمانی
اعتیاد به مواد مخدر علاوه بر اثرات جسمی منفی، اثرات روانی هم دارد و به همین دلیل توصیه می‌شود افراد در کنار برنامه جامع دارو درمانی، تحت روان درمانی نیز قرار بگیرند تا بهتر بتوانند با مسئله اعتیاد مقابله کنند. جلسات روان درمانی برای ترک اعتیاد حدودا ۱۲ تا ۱۶ جلسه طول می‌کشد و هر جلسه تقریبا ۴۵ تا ۵۰ دقیقه است.
آموزش و روان درمانی دو مولفه مهم در فرایند ترک تریاک است. تیم روانشناسی در مراکز ترک اعتیاد مهارت‌هایی را به افراد آموزش می‌دهند که عبارتند از:
- آموزش مهارت‌هایی برای دور ماندن از مواد مخدر
- آموزش خطرات مصرف تریاک و فواید قطع آن
- ارائه مشوق‌ها و پاداش‌هایی برای ایجاد انگیزه در افراد برای تغییر کردن
- ارائه توصیه‌هایی در مورد پیشگیری از رفتارهایی که باعث مصرف مجدد مواد مخدر می‌شود.
- در خانواده درمانی تمام اعضای خانواده بیمار در جلسات حضور پیدا می‌کنند و درباره اعتیاد، ترک اعتیاد، حمایت از بیمار، مشکلاتی که بین اعضای خانواده وجود دارد و…، آموزش می‌بینند.
- در گروه درمانی تعدادی از افرادی که می‌خواهند تریاک را ترک کنند در یک گروه قرار می‌گیرند و با کمک یکدیگر و یک درمانگر برای ترک اعتیاد تلاش می‌کنند.
ترک تریاک در منزل
ترک تریاک در منزل با روش‌های مختلفی انجام می‌شود از جمله:
- ترک ناگهانی
ترک ناگهانی یا ترک یابویی به این صورت است که افراد به صورت ناگهانی، بدون مشورت با پزشک و بدون هیچ ماده جایگزینی تریاک را کنار می‌گذارند. این روش عوارض خطرناکی از جمله تشنج، حمله قلبی، سکته و… دارد که اگر تحت نظر تیم پزشکی انجام شود از بروز این عوارض جلوگیری می‌شود.
- ترک تدریجی
روش ترک تدریجی رایج‌ترین روش ترک تریاک در خانه است و به خصوص اگر تحت نظر پزشک انجام شود بسیار موثر است. در این روش افراد به صورت تدریجی، یعنی به صورت روزانه یا هفتگی میزان مصرف تریاک را کاهش می‌دهند تا زمانی که مصرفشان کاملا قطع شود.
- ترک تریاک با دارو (سم زدایی)
در این روش از داروهای مختلفی برای ترک تریاک استفاده می‌شود که یکی از آن‌ها متادون است و انجام این روش حتما باید با تجویز پزشک و تحت نظارت او انجام شود زیرا در غیر این صورت ممکن است تاثیری نگذارد و حتی موجب اعتیاد به متادون شود.
به طور کلی ترک تریاک در منزل توصیه نمی‌شود زیرا به دلیل عدم نظارت پزشکی، احتمال عود بالاست اما اگر افراد به هر دلیلی ترجیح می‌دهند در خانه تریاک را ترک کنند می‌توانند این کار را با نظارت پزشکی و با کمک گرفتن از یک مشاور پیش ببرند. نقش مشاوره‌های آنلاین یا تلفنی در ترک تریاک در منزل بسیار پررنگ است. مشاور در این وضعیت هم می‌تواند نقش حمایتی را برای این افراد داشته باشد و هم نقش درمانی.
جدول زمانی ترک تریاک
مدت زمان ترک تریاک به عوامل زیادی بستگی دارد از جمله مدت زمان اعتیاد به تریاک، میزان مصرف تریاک، شرایط جسمانی و روانی فرد، سن فرد و… اما به طور میانگین، ترک تریاک حدود دو هفته که در این مدت، افراد شرایط زیر را تجربه می‌کنند:
- دو روز اول
علائم ترک تریاک در دو روز اول خفیف است و شامل آبریزش چشم، تب، سردرد، آبریزش بینی، حالت تهوع، استفراغ، علائمی شبیه آنفولانزا، علائم روانی مانند اضطراب، بی خوابی، تمایل به مصرف تریاک و… می‌باشد. با گذشت زمان این علائم شدیدتر می‌شوند.
- روز سوم تا پجم
در این مرحله، فرد شدیدترین علائم فیزیکی و روانی را تجربه می‌کند؛ به همین دلیل می‌گویند روز سوم تا پنجم سخت‌ترین روزها هستند و احتمال عود در این دوران بسیار بالا است.
- روز ششم تا چهاردهم
در این مدت علائم فیزیکی ناشی از ترک مانند حالت تهوع و استفراغ به تدریج کاهش می‌یابند اما علائم روانی مانند اضطراب، افسردگی، بی‌خوابی، تمایل به مصرف تریاک و… همچنان وجود دارند. به همین دلیل احتمال عود در این دوره همچنان وجود دارد.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره مدت زمان ترک تریاک، پیشنهاد می‌کنیم مطلب ترک تریاک چند روز طول می‌کشد؟ را مطالعه کنید.
عوارض ترک تریاک در سن بالا
هر چه فرد در سنین بالاتری تریاک را ترک کند با مشکلات بیشتری مواجه می‌شود زیرا با گذشت زمان افراد از نظر جسمانی و روانی ضعیف‌تر می‌شوند؛ به همین دلیل ترک تریاک در سن بالا با عوارضی همراه است که این عوارض عبارتند از:
- مشکلات شناختی
- مشکلات خواب
- مشکلات تغذیه
- گوشه گیری
- گرفتگی عضلات
- بدن درد
- احتمال مرگ در حین ترک تریاک
درمان خماری تریاک
پزشک برای مقابله با علائم ناشی از ترک تریاک داروهای گوناگونی را تجویز می‌کند که شایع‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- داروی لیبریوم برای کاهش آشفتگی و خماری ناشی از ترک تریاک
- داروی کتورولاک برای کاهش دردهای جسمانی و خماری
- داروهای غیراستروئیدی یا ضد التهابی مانند تیلنول (استامینوفن) یا ادویل (ایبوپروفن) برای تسکین دردهای عضلانی و دردهای عمومی
- داروهایی مانند بنگای یا ایسی هات (متیل سالیسیلات، کافور و منتول) برای تسکین عضلانی موضعی
- دی سیکلومین (بنتیل) برای درد شکم
- داروی ترازودون برای کاهش بی خوابی
- آنتی هیستامین‌ها مانند بنادریل یا نایکیل (دیفن هیدرامین) برای کمک به مشکلات خواب
- داروی بوپرونورفین برای کاهش دردهای شدید
- داروی ناپروکسن برای مقابله با گرفتگی و دردها
- داروی نالتروکسان میل به مصرف مواد مخدر را کاهش می‌دهد.
- داروی لوپرامید برای درمان اسهال
- داروی هیدروکسیزین برای درمان حالت تهوع
- داروهایی مانند پپتو بیسمول (بیسموت ساب سالیسیلات) یا درامامین (دیمن هیدرینات) ضد تهوع و ضد استفراغ هستند.
- پروکلروپرازین (Compazine) برای رفع حالت تهوع
- کلونیدین (Catapres) و تیزانیدین (Zanaflex) برای کاهش اضطراب
علاوه بر داروهای شیمیایی، داشتن تغذیه سالم یعنی مصرف بیشتر آب، میوه، سبزیجات و غذاهایی سالم، به کاهش علائم ترک کمک می‌کند.
سریع ترین راه ترک تریاک
سریع‌ترین راه ترک تریاک به معنی بهترین راه نیست. بهترین راه برای ترک تریاک ترکیب سم زدایی و روان درمانی است؛ یعنی افراد پس از انجام یک دوره سم زدایی، در جلسات روان درمانی هم شرکت کنند و با کمک یک مشاور، مهارت‌های رفتاری گوناگونی را یاد بگیرند و دوره درمان خود را تکمیل کنند تا احتمال عود مصرفشان کاهش یابد. در حالی که سریع ترین راه ترک تریاک سم زدایی است که حدود ۱۴ تا ۲۰ روز طول می‌کشد اما به تنهایی کافی نیست زیرا افراد پس از سم زدایی همچنان علائم روانی ناشی از ترک مانند اضطراب، بی قراری، بی خوابی و به خصوص میل به مصرف تریاک را تجربه می‌کنند و اگر در جلسات روان درمانی شرکت نکنند و نتوانند رفتارشان را کنترل کنند، مصرف مجدد مواد مخدر اتفاق می‌افتد.
بی خوابی ترک تریاک چند روز است؟
یکی از علائم ترک تریاک بی خوابی و مشکلات خواب است و جواب دقیقی برای این سوال وجود ندارد که این علائم چند روز طول می‌کشد زیرا از بین رفتن علائم ناشی از ترک تریاک به عوامل زیادی از جمله سن، مقدار مصرف، مدت زمان اعتیاد فرد و… بستگی دارد. به طور حدودی این مشکل معمولا پس از ۲ ماه از بین می‌رود اما در برخی از افراد ممکن است حداکثر تا ۶ ماه طول بکشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه پیشنهاد می‌کنیم مطلب بی خوابی ترک تریاک را مطالعه کنید.
مشاوره ترک تریاک
دریافت مشاوره ترک تریاک بخش مهمی از روند ترک اعتیاد است زیرا جلسات روان درمانی فضای امنی را برای افراد فراهم می‌آورد که در این فضا می‌توانند مشکلات روانی خود را بررسی کنند. علاوه بر آن، روان درمانی می‌تواند تاب آوری افراد را تقویت کند و به افراد کمک کند تا با وضعیت روانی بهتری فرایند ترک را طی کنند و زندگی خود را با سلامت روانی بیشتری بازسازی کنند.
با کمک مشاوره ترک اعتیاد و سم زدایی، حتی کسانی هم که سال‌ها با تریاک دست و پنجه نرم می‌کنند می‌توانند به طور کامل آن را ترک کنند. نوا مشاور، مرکز تخصصی روانشناسی است که در حوزه‌های مختلفی از جمله اعتیاد، ازدواج، طلاق، خانواده، شغلی، کودک و نوجوان، مشکلات جنسی و… فعالیت دارند و خدمات خود را به صورت تلفنی به افراد مختلف ارائه می‌دهند. برای دریافت مشاوره جهت ترک اعتیاد به تریاک با مشاوران ما از طریق شماره تماس‌های زیر ارتباط برقرار نمائید.
