افسردگی یک اختلال ذهنی است که بعد از درمان می تواند علائم آن دوباره شروع شود. هر چه افسردگی قبلی شدید تر بوده باشد یا فردی که سابقه افسردگی دارد در شرایط استرس زا قرار بگیرد؛ احتمال بازگشت افسردگی افزایش می یابد. در فرایند مشاوره افسردگی برای جلوگیری از بازگشت افسردگی پس از درمان با توجه به علل خاص ابتلای هر فرد، مشاور از متدهای مختلفی استفاد می‌نماید. به طور کلی بازگشت افسردگی به دلایل مختلفی بستگی دارد که در ادامه آنها را شرح می دهیم.

افسردگی چیست؟

افسردگی حالتی است که به دلیل کاهش هورمون های شادی(سروتونین) بروز می کند. در این وضعیت افراد با خستگی شدید و بدخلقی مواجه می شوند که با پیروی از یک برنامه درمانی موثر می توانند از شدت یافتن آن جلوگیری کنند. میزان سطح افسردگی در بروز علائم آن تاثیر بسزایی دارد. افسردگی اختلالی است که احتمال بازگشت آن زیاد است و تجربه کردن این بیماری 6 ماه بعد از بهبودی مسئله ای غیر معقول نیست.

علت برگشت افسردگی

علل زیادی در بازگشت افسردگی نقش دارند که برخی از آنها به مسائل شخصی مرتبط هستند. علت بازگشت این بیماری برای هر فردی متفاوت است و در ادامه برخی از مهم ترین علت بازگشت افسردگی را شرح داده ایم:

• ترک درمان

بازگشت افسردگی در بیمارانی که درمان را ناگهانی قطع می ‌کنند، بسیار زیاد است. معمولا افراد افسرده زمانی که در طول درمان کمی احساس خوب پیدا می کنند؛ دارو درمانی یا روان درمانی را قطع می کنند. این افراد طول درمان را کامل نگذرانده اند؛ به همین علت علائم افسردگی به آرامی بر می گردد و ناگهان عوود می کند. خواب کافی، ورزش منظم، رژیم غذایی سالم، اجتناب از مصرف الکل و مواد مخدر و نیز عدم معاشرت با افراد ناسالم بخشی از درمان افسردگی هستند که در صورت رعایت نکردن افسردگی شدت می یابد.

• طلاق یا از دست دادن عزیزان

طلاق یکی از عوامل بازگشت افسردگی در افرادی است که سابقه‌ ی این بیماری را از قبل داشته ‌اند. داشتن غم و اندوه بعد از مرگ عزیزان امری طبیعی است اما اگر افراد سابقه افسردگی داشته باشند؛ علائم این بیماری افزایش می یابد.

• تغییرات هورمونی

تغییرات هورمونی یکی از علت های بازگشت افسردگی است که معمولا بین زنان رایج است. زنان در دوران مختلف زندگیشان مانند: دوران بلوغ، دوران یائسگی یا قاعدگی با تغییرات هورمونی شدیدی مواجه می شوند که در صورت داشتن سابقه افسردگی، احتمال بازگشت این بیماری افزایش می یابد.

• وقایع آسیب‌ زا

زمانی که افراد در گذشته افسردگی را تجربه کرده باشند، با مواجه شدن با وقایع آسیب زا مانند: حوادث وحشتناک مانند حملات تروریستی، بلایای طبیعی یا تصادف ممکن است افسردگی آنها برگردد. یاد آوری حوادث بد به‌سادگی می‌تواند سبب تحریک این افراد شود.

• اعتیاد

اعتیاد داشتن به مواد مخدر یا حتی فعالیتی مانند تلویزیون دیدن باعث افزایش احتمال بازگشت افسردگی می شود. مواد مخدر ها با تاثیرگذاری بر مغز باعث تحریک افسردگی می شوند. همچنین دیدن تلویزیون با افزایش اضطراب باعث عوود کردن افسردگی می شود.

علائم بازگشت افسردگی

با توجه به اینکه افسردگی یک اختلال ذهنی است و فقط خود فرد است که می تواند با کمک و حمایت روانشناس آن را درمان کند اما در صورتی که به علائم این بیماری توجه نشود یا به صورت اصولی درمان نشود؛ افراد با بازگشت افسردگی رو به رو می شوند. ممکن است علائم بازگشت افسردگی با علائم افسردگی اولیه متفاوت باشد. در ادامه برخی از علائم بازگشت افسردگی را شرح داده ایم:

• کناره‌ گیری از اجتماع

در صورت تمایل به تنهایی و شرکت نکردن در اجتماع، احتمال بازگشت افسردگی افزایش می یابد. کناره‌ گیری از اجتماع سبب کاهش انرژی بدن و افزایش علائم افسردگی می شود. در صورتی که افراد سابقه افسردگی داشته باشند؛ حضور در جمع باعث افزایش انرژی آنها و جلوگیری از عوود افسردگی می شود.

• کاهش علاقه نسبت به همه چیز

یکی از اولین نشانه‌ های افسردگی، کاهش علاقه نسبت به همه چیز مخصوصا چیزهایی که قبلا لذت بخش بوده است. از دست دادن تمایل و علاقه نسبت به شریک زندگی، خانواده، فعالیت های سرگرم کننده لذت بخش و زندگی کردن از نمونه های رایج کاهش علاقه است.

• یاس و ناامیدی

اگر بعد از گذراندن دوره اولیه افسردگی دوباره احساس یاس و ناامیدی درون افراد افزایش یابد؛ این موضوع ارتباط مستقیمی با بازگشت افسردگی دارد. در صورتی که ناامیدی به دلیل رویداد های ناگواری مانند از دست دادن شغل، مرگ عزیزان یا فروپاشی یک رابطه باشد؛ با گذشت زمان بهبود می یابد اما تداوم یافتن ناامیدی به مدت دو یا چند هفته از نشانه های بازگشت افسردگی است.

• اختلالات خواب

در صورت بازگشت افسردگی غلظت هورمون های سروتونین کاهش می یابد و علائم افسردگی شدت می یابند. یکی از رایج ترین علائم افسردگی به علت تاثیرگذاری سطح هورمون های مختلف بر مغز، اختلالات خواب است. در صورت تکرار مداوم اختلالات خواب مانند: کم ‌خوابی، پر خوابی یا خوب نخوابیدن از نشانه ‌های بازگشت افسردگی به ‌شمار می ‌رود.

• کج ‌خلقی

یکی از علائم اولیه‌ ی بازگشت افسردگی، کج خلقی است که با زود رنجی و تحریک ‌پذیری همراه است. در صورتی که افراد به سرعت عصبانی یا ناراحت شوند؛ احتمال بازگشت افسردگی افزایش می یابد.

• از خود بیزاری

برخی افراد به‌ طور مداوم احساس گناه و بی ‌ارزش‌ بودن می‌ کنند. کمبود اعتماد به نفس می تواند یکی از نشانه های تجدید افسردگی باشد که باعث می شود افراد فقط به شکست ها و نقص های درونی خود تمرکز کنند و خودشان را مورد انتقاد قرار دهند.

• خستگی

یکی از رایج ترین نشانه های افسردگی، احساس خستگی مفرط و دائمی است. در صورتی که بعد از بهبود یافتن افسردگی، انرژی شما به شدت کاهش یابد و دوباره احساس خستگی داشته باشید؛ احتمال بازگشت این بیماری زیاد است.

جلوگیری از بازگشت افسردگی

برای جلوگیری از بازگشت افسردگی یا درمان دوباره آن می توانید از روش درمان قبلیتان پیروی کنید. تکمیل دوره کامل یک داروی تجویز شده، می تواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به بازگشت افسردگی را کاهش دهد. از دیگر راه های درمان افسردگی می توان به درمان با صحبت کردن، روان درمانی، الکتروشوک و تغییر سبک زندگی اشاره کرد.

کلام آخر

راه های زیادی برای جلوگیری از بازگشت افسردگی وجود دارد که برخی از آنها در این مقاله ذکر شده است اما در کل بهترین روش درمان افسردگی مراجعه به کلینیک های معتبر با روانشناسان مجرب است. روانشناسان با توجه به شدت افسردگی و علائم آن راهکارهای درمانی متفاوتی برای افراد مختلف استفاده می کنند. بدین منظور می‌توانید از خدمات مشاوره حضوری و تلفنی مرکز تخصصی روانشناسی نوا مشاور با سالها تجربه درخشان و مشاوران متخصص استفاده نمایید.