مشکل دوست یابی در کودکان و ناتوانی از برقراری ارتباطات موفق و دوستانه با همسن و سالان یکی از مشکلات رایجی است که برخی از کودکان در سنین مختلف با آن درگیر هستند. کودکانی که پس از دوران خردسالی و با ورود به سن مدرسه اقدام به شرکت در کلاس های آموزشی می کنند، ممکن است با ورود به محیط های اجتماعی برخی از ناتوانی ها را در برقراری ارتباط با سایر افراد در آن محیط تجربه کنند. این ناتوانی ها عمدتا دلایل خاصی دارند که در این مقاله قصد داریم به طور مفصل به آن ها بپردازیم. شناخت مشکلات موجود در ارتباط میان کودکان می تواند مشکل دوست یابی در کودکان را برطرف کرده و باعث تجربه لذت بخش قرار گرفتن در کنار همسن و سالان کودک می شود.
اهمیت دوست یابی در سن کودکی
داشتن دوست یکی از نیازهای اصلی هر انسانی در هر دوره از زندگی است. همه ما به عنوان یک انسان نیاز داریم تا با کسی احساسات مشترک و عاطفی داشته باشیم و از روابط دوستانه خود که تفاهم و علاقه در آن وجود دارد لذت ببریم. کودکان به عنوان آسیب پذیر ترین قشر جامعه نیز برای دستیابی به احساس خوشایند مهم بودن و درک متقابل نیاز دارند تا با کسانی غیر از والدین خود تماس مستقیم داشته باشند و از هم صحبتی و دوستی آنان لذت ببرند. دوست یابی در سن کودکی بسیار مهم است زیرا:
- پیدا کردن دوست یک مهارت رفتاری است که در جریان آن کودک نحوه برقراری ارتباط با سایرین را در محیط های مختلف می آموزد.
- شناخت روحیات مختلف دیگران و آموختن نحوه کنار آمدن با آن ها به شکل گیری شخصیت در کودک کمک زیادی می کند.
- کودکان با دوست یابی الگو های رفتاری فراوانی پیدا می کنند و توانمندی بیشتری برای مقابله با مشکلات خود کسب می کنند.
- ایجاد احساسات خوشایند و داشتن کسی که با کودک همزبان باشد، نقش مهمی در آرامش و شادی روحی او دارد.
- رشد خلاقیت ها و کسب تجارب مختلف در دوست یابی محقق می شود.
با ترس از تنهایی در کودکان چه کنیم؟
چرا برخی از کودکان نمی توانند با کسی دوست شوند؟
کودکان به دلیل داشتن شخصیت های متفاوت و تمایلات متنوع ممکن است در برخورد با کودکان دیگر دچار اختلاف نظر آنی شوند. همچنین شکل نگرفتن حس بخشش و شراکت در بازی ها می تواند سبب ناامیدی کودک از هم سن و سالان خود در برخوردهای شدید و سریع شود. این امر همچنین سبب سرخوردگی طولانی مدت کودک در برقراری ارتباط با سایر کودکان دیگر می شود. داشتن والدین بسیار حساس و یا شکل گیری شخصیت خودخواه و خود شیفته نیز سبب عدم توانمندی و تمایل کودک برای دوست یابی می شود.
نقش والدین در دوست یابی کودکان
همانطور که به آن اشاره کردیم دوست یابی می تواند نقش مهمی در سرنوشت و احساسات یک کودک داشته باشد. داشتن دوست به معنای تجربه ی دنیای متفاوتی است که می تواند زمینه های رشد استعداد ها و مهارت های کودک را فراهم کند. والدین به عنوان نزدیک ترین افرادی که در اطراف کودک وجود دارند می توانند خودشان تجربه موفق و دلپذیری از دوستی برای کودکشان ایجاد کنند. همچنین کودک می تواند الگو های رفتاری والدین خود را در برقراری ارتباط با سایرین برای دوست یابی مشاهده کرده و از آن ها استفاده کند. نقش والدین در دوست یابی کودکان معمولا شامل موارد زیر است:
- نقش والدین به عنوان مشاور دوست یابی: والدین می توانند با ارائه زمینه های مساعد از احساسات و همراهی های کودکانه با کودک خود، تجربه شیرینی از دوستی برای او ایجاد کنند. اولین دوست هر کودکی مادر و پدر او است که نحوه برقراری ارتباط با دیگران را به او می آموزد.
- کنترل احساسات در زمان تعامل کودک با دوستان: والدین می بایست زمانی که کودکشان در صدد پیدا کردن دوست است، او را راهنمایی کرده و در صورت بروز اختلاف نظرات و دعوا میان کودکشان و کودکان دیگر با بی طرفی و عدم دخالت بی جا، سبب تقویت اعتماد به نفس کودک در این زمینه شوند.
- فراهم کردن زمینه های دوستی کودک: شرکت دادن کودک در جمع هایی که کودکان همسن و سالش وجود دارند و در محیط های کاملا غیر رقابتی می تواند زمینه های دوست یابی را در کودکان ایجاد کند.
دلیل عدم توانایی برای دوست یابی در کودکان
زمانی که یک کودک نتواند به درستی با سایر کودکان ارتباطات دوستانه ایجاد کند، تنهایی شدیدی را احساس می کند. این تنهایی او را به شدت آزار می دهد و در صورتی که این معضل و مشکل رفتاری در او منشاء یابی نشود و مورد درمان و رسیدگی قرار نگیرد، ممکن است در آینده بیماری های روحی زیادی در فرد ایجاد کند. این ناتوانی و مشکل دوست یابی در کودکان می تواند علل مختلفی داشته باشد که در زیر به آن ها می پردازیم:
- نداشتن اعتماد به نفس: بسیاری از کودکان به دلیل داشتن تصورات غلط پیرامون توانمندی ها و ویژگی های مثبت خود، در مواجهه با همسن و سالانشان ترجیح می دهند ساکت بمانند و از درخواست دوستی به کودکان دیگر امتناع می کنند. شنیدن جواب منفی برای دوست شدن و یا داشتن برتری ها و توانمندی هایی که در کودکان دیگر وجوددارد عامل مهمی در تخریب اعتماد به نفس در کودکان است.
نبایدها برقراری رابطه زوجین با وجود فرزند
- داشتن استرس زیاد: عامل مهم دیگری که سبب ناتوانی کودک در دوستیابی می شود، استرس و اضطراب بیش از حد است. این استرس ها می توانند به دلیل تجربه دوستی های تلخ گذشته و یا ترس از اشتراک گذاری اسباب بازی ها و متعلقات دیگرشان با دیگران باشد.
- نداشتن مهارت ارتباطی: از دیگر مشکلاتی که در زمینه دوست یابی کودکان وجود دارد نداشتن مهارت کودک برای برقراری ارتباط با همنوعان خود است. کودکان بواسطه مهارت هایی که از والدین خود در برقراری ارتباط با سایرین می آموزند اقدام به دوستیابی می کنند. در صورتی که والدین این مهارت های ارتباطی را به درستی به فرزند خود نیاموزند، او قادر نخواهد بود در این مسیر موفق باشد.
- داشتن اختلالات درونی: برخی از کودکان بواسطه داشتن بیماری ها و یا شرایط خاص فیزیکی و روحی توانایی برقراری ارتباط دوستانه با دیگران را ندارند. اوتیسم و افسردگی از بیماری هایی هستند که می توانند در این زمینه مشکلات زیادی ایجاد کنند. طرد شدن از سوی همنوعان واکنشی است که این کودکان در مسیر دوستیابی آن را تجربه می کنند.
تکنیک های رفع مشکل دوست یابی در کودکان
برای رفع مشکل دوست یابی در کودکان هر پدر و مادری می بایست تحت نظر یک متخصص اقدام به رفع مشکل کند. انجام تکنیک های زیر می تواند در این مسیر یاریگر والدین برای رفع مشکل عدم توانمندی کودکشان در دوست یابی باشد:
- مشارکت دادن کودک در جمع های دوستانه و کلاس های حضوری و جمعی
- فرستادن کودک به مهدکودک و پیش دبستانی
- دعوت از کودکان همسن خودش به منزل و گذراندن ساعتی از روز را با هم
- در نظر گرفتن گردش ها و یا تفریحات دسته جمعی با همسالان
- مشارکت دادن کودک در بازی های گروهی با همسالان
نحوه توضیح بچه دار شدن به کودک
اهمیت استفاده از مشاوره روانشناسی برای رفع مشکل دوستیابی کودکان
دوست یابی یکی از مهمترین مهارت هایی است که هر کودک می بایست از همان ابتدای فهم اجتماع و نیاز به همراه و همدم، آن را به درستی انجام دهد. دوست برای کودکان به منزله رشد شخصیت و اجتماعی شدن است و والدین می بایست در این مسیر همراه و هدایتگر کودک خود باشند. در صورتی که فرزند شما در دوست یابی توانایی لازم را ندارد و یا دانسته های او برای این امر کم است می توانید تحت نظر مشاوران اقدام به رفع مشکل موجود کنید. مشاوران می توانند با بررسی شرایط کودکتان بهترین راه های ارتباطی را برای او با همسالانش فراهم کنند و مشکلاتی که در این مسیر وجود دارد را به میزان زیادی محدود کرده و از بین ببرند.
در این مقاله سعی کردیم تا شما عزیزان را با جوانب مختلفی که در مسیر دوست یابی کودکان وجود دارد آشنا کنیم و لزوم حل مشکل دوست یابی در کودکان را بر اساس نظریات متخصصان برای شما توضیح دهیم. در صورتی که پیرامون موارد فوق دچار ابهام و یا سوالی هستید و یا نیازمند به دریافت مشاوره های تخصصی در این زمینه اید پیشنهاد می کنیم با مشاوران ما در مرکز نوا مشاور تماس حاصل فرمایید. نوا مشاور پایگاه اطلاع رسان و حامی امنی است که شما عزیزان را در دستیابی به سطح مطلوبی از آرامش روان و شادی درونی حمایت و هدایت می کند.
- والدین چگونه می توانند در دوست یابی کودک موثر باشند؟
- چرا برخی کودکان در دوست یابی مشکل دارند؟
- چگونه می توان مشکل دوست یابی در کودکان را حل کرد؟
