نوروفیدبک چیست ؟
در اصطلاح لغتی، نوروفیدبک یعنی بازخورد مغز. در واقع آموزش دادن مغز توسط خود مغز انجام میگیرد و مغز با بازخوردهایی که از بدن و محیط خود دریافت می کند، به کنترل کارکرد های جسمی روانی خود میپردازد.
دستگاه نوروفیدبک چیست ؟
دستگاهی است که اطلاعاتی از امواج مغزی ارائه می دهد، در واقع به مغز کمک میکند تا در تنظیم مطلوب فعالیتها و کارکردهای خود به درستی عمل کند و با انعکاس فعالیت های جاری در مغز در حال فعالیت، به آن نشان می دهد که الان در چه وضعیتی به سر می برد و می آموزد که یک تکلیف خاص، به چه امواج مغزی نیاز دارد. بنابراین فیدبکی که مغز از خود دریافت می کند بر اساس امواج مغزی است.
امواج تولید شده در مغز:
چهارموج تولید شده در مغز شامل:
- امواج دلتا که در هر ثانیه ۱ الی ۴ بار تولید می شود و با خواب عمیق رابطه دارد.
- امواج تتا که با خواب آلودگی در ارتباط است و در هر ثانیه چهار تا هشت بار تولید می شود.
- امواج آلفا که در حالت آرامش جسمانی و روانی پدید می آید و همچنین با چشمان بسته. دارای فرکانس ۸ تا ۱۲ بار در ثانیه است.
- امواج بتا دارای فرکانس ۱۲ تا ۲۵ بار در ثانیه است و با بیداری، فکر کردن و برنامهریزی، در ارتباط میباشد.
لازم به ذکر است که این امواج در افراد مختلف، میزان فعالیتشان، متفاوت است.
در درمان افسردگی تاثیر استفاده از روش نوروفیدبک چیست ؟
فردی که دچار افسردگی است در نیمکره راست او امواج بتا، بیش از حد فعال است و در نیمکره چپ، امواج آلفا فعالیت بیش از حد دارد، بنابراین برای مقابله با افسردگی در این فرد، میتوان با استفاده از روش نوروفیدبک، امواج بتا را در نیمکره راست کاهش داد ویا در نیمکره چپ امواج آلفا را کاهش داد. نکته مهم این است که در درمان نوروفیدبک، هدف از تنظیم امواج، تغییر قدرت و دامنه موج است و نه نوع و پهنای موج، در واقع هدف کاهش شدت امواج است.
اثرات منفی استفاده از روش نوروفیدبک چیست ؟
تا به حال هیچ اثر منفی در استفاده از روش نوروفیدبک، گزارش نشده و در تحقیقات به عمل آمده همیشه موارد، مثبت بوده است. بدترین حالت این روش این است که نوروفیدبک نتواند تغییری ایجاد کند، حتی همزمانی این روش با استفاده از داروها، نه تنها عوارض بدی ندارد بلکه پس از مدتی ممکن است در بعضی موارد باعث مصرف نکردن داروها، تحت نظر پزشک شود.
همچنین پیشنهاد میشود مقاله دیگر مارا در ارتباط با عوارض نوروفیدبک در کودکان مطالعه فرمایید.
موارد استفاده درمانی از نوروفیدبک چیست ؟
۱. اضطراب: از روش نوروفیدبک در درمان اضطراب استفاده میشود، البته نوع اضطراب و ویژگی های شخصی فرد، در اثر گذاری روش نوروفیدبک بر درمان اضطراب، تاثیر گذار است.
۲. در درمان کودکان بیش فعال یا (ADHD) به کار میرود که نشانه های آن فعالیت زیاد و ناگهانی و اختلال در تمرکز و توجه می باشد. با استفاده از این روش کودکان بهبودی قابل توجهی پیدا میکنند، البته نمیتوان نوروفیدبک را به عنوان جایگزین دارو دانست.
۳. آسیب های مغزی:
روش نوروفیدبک باعث بهبودی مشکلات ناشی از سکته مغزی و یا آسیب مغزی می شود که کمک به بهبود حافظه، سرگیجگی، حواس پرتی، تمرکز، افسردگی، سردرد اختلال خواب و مشکلات ادراک بینایی می توان اشاره کرد.
۴. ناتوانی های یادگیری:
این نوع ناتوانی، اختلال در خواندن و نوشتن و محاسبات ریاضی می باشد، که از روش نوروفیدبک استفاده می شود، البته در این گروه، استفاده از دیگر روش های درمانی و آموزشی هم ضروری است.
۵. افسردگی:
روش نوروفیدبک در درمان افراد مبتلا به افسردگی، کارآمد می باشد.
۶. ترک اعتیاد:
ترک اعتیاد با نوروفیدبک ، یک روش موفق، در ترک اعتیاد به مواد مخدر خواهد بود، در این روش وسوسه فرد برای استفاده از مواد مخدر کاهش پیدا کرده و در درازمدت احتمال بازگشت به اعتیاد را پایین می آورد.
بازخورد عصبی در روش نوروفیدبک چیست ؟
نوروفیدبک همان بازخوردها عصبی است که با استفاده از ثبت امواج الکتریکی مغز و دادن بازخورد به فرد، سعی می شود که به فرد نوعی “خودتنظیمی” آموزش داده شود، معمولاً از طریق صدا یا تصویر ارائه می شود. در این روش فرد متوجه می شود که تغییر مناسب در فعالیت امواج مغزی خود توانسته است ایجاد کند یا نه.
نکته مهم:
از روش نوروفیدبک به عنوان یک درمان مکمل در کنار درمان دارویی و یا افرادی که به دارو پاسخ مثبت نداده اند و یا دچار عوارض دارویی شده اند، می توان استفاده کرد.
توجه به این نکته حائز اهمیت است که عدهای سودجو، از این روش استفاده کرده و آن را معجزه شفابخش اعلام می کنند و افراد، بدون شناخت کامل از این روش، به دام این شیادان میافتند و این افراد سودجو، به سرکیسه کردن آنها اقدام میکنند. بنابراین افراد باید به مراکز درمانی و روانشناسی معتبر مراجعه کنند.
در صورتی که در مورد مطلب فوق و نوروفیدبک سوالاتی دارید، و یا می خواهید اطلاعات کامل تری در این باره به دست بیاورید، از طریق شماره های زیر با روانشناسان ما در دپارتمان “نوا مشاور” تماس حاصل نمایید.