فوبیا رانندگی یا ترس از رانندگی یکی از اختلالات هراس است که در طی آن برخی از افراد واکنش های مقاومتی به انجام رانندگی دارند.
دیدن فرمان ماشین و یا تصور این که فرد در حین رانندگی با اتومبیل باشد، می تواند هراس و ترس شدیدی را متوجه فرد مبتلا به فوبیای رانندگی کند.
از دست دادن کنترل شخصی و تمایل برای فرار از موقعیت های رانندگی از بارزترین ویژگی های فردی افراد مبتلا به ترس از رانندگی است.
در این مقاله سعی داریم تا شما عزیزان را با جنبه های مختلف و ابعاد فوبیا رانندگی از دید روانشناسان آشنا کنیم و روش های تشخیص ترس از رانندگی و علائم آن را به شما معرفی کنیم.
در ادامه با موضوعات زیر با ما همراه باشید:
- ابعاد فوبیا رانندگی از دید روانشناسان
- تشخیص ترس از رانندگی
- رایج ترین علائم فوبیا رانندگی
- علت ترس از رانندگی
- عوارض ابتلا به فوبیای رانندگی
- مراحل و روش های درمان ترس از رانندگی
ابعاد فوبیا رانندگی از دید روانشناسان
فوبیای رانندگی (Vehophobia) همانند سایر انواع فوبیا، شامل ترس هایی است که در آن، فرد از کنترل خود ناتوان است و رفتارهای هیجانی و غیر قابل پیش بینی از خود نشان می دهد.
ترس های افراطی و عکس العمل های غیر منطقی در مواجهه با رانندگی و یا تصور آن، از خصوصیات بارز فوبیا رانندگی است.
فوبیای رانندگی یا ترس از رانندگی شامل ابعاد و جنبه های گوناگونی است که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:
- ترس از انجام رانندگی بعد از دریافت گواهینامه
- ترس از رانندگی قبل از اقدام به یادگیری
- ایجاد حس ترس در مواجهه با رانندگی دیگران
- بروز علائم فیزیکی شدید با دیدن صحنه های رانندگی
- ترس از عدم کنترل صحیح اتومبیل و بروز تصادفات
تشخیص ترس از رانندگی
برای تشخیص فوبیای رانندگی و ترس از آن، متخصصان اقدام به انجام تست ها و بررسی نتایج حاصل از آن ها می کنند. روانشناسان معتقدند می توان با انجام سوالاتی از فرد مبتلا، به زمینه های ارثی و یا تاثیرات محیطی فوبیای رانندگی پی برد.
از اقداماتی که برای تشخیص ترس از رانندگی برای افراد توسط روانشناسان بکار گرفته می شود، موارد زیر است:
- تهیه لیست سوال برای تبیین کامل زمینه های ترس از رانندگی
- بررسی خاطرات تلخ و اتفاقات ناگوار رانندگی
- بررسی رفتار های اطرافیان پیرامون انجام رانندگی فرد
- بررسی زمینه های بیماری روحی در افراد مبتلا
رایج ترین علائم فوبیا رانندگی
علائم فوبیا رانندگی و نشانه های ترس از رانندگی همانطور که پیشتر به آن اشاره کردیم، شامل تغییرات روحی و جسمی بارزی است که در مواقع رانندگی و یا تصور آن از سوی فرد بروز می کند.
اختلالات تنفسی و تکانش های رفتاری از بارزترین این نشانه ها هستند. به طور کلی محققان رایج ترین علائم فوبیا رانندگی را شامل موارد زیر می دانند:
- استرس و اضطراب غیر قابل کنترل
- بالا رفتن ضربان قلب
- تنفس شدید
- عدم تمایل به دریافت گواهینامه
- عدم تمایل به رانندگی پس از دریافت گواهینامه
علت ترس از رانندگی
ترس از رانندگی همواره به علت های مختلفی در افراد ایجاد می شود. از اصلی ترین علل بوجود آمدن فوبیا رانندگی و یا ترس از رانندگی، بروز تصادفات و یا خاطرات ناخوشایند پیرامون این قضیه است.
در بسیاری از موارد این اتفاق تا جایی در زندگی فرد رخنه می کند که تا آخر عمر، فرد را از انجام رانندگی محروم می کند. علت ترس از رانندگی شامل موارد زیر است:
- خاطرات ناخوشایند پیرامون تصادفات رانندگی: در بسیاری از موارد افراد به دلیل داشتن ذهنیت های منفی نسبت به رانندگی، از انجام آن امتناع می کنند.
این ذهنیت ها ممکن است مرتبط با خاطرات تصادفاتی باشد که به سبب رانندگی خودشان اتفاق افتاده و یا در زمانی رخ داده که به عنوان مسافر در اتومبیلی حضور داشته اند.
خاطرات ناخوشایند پیرامون فوبیای رانندگی باید هر چه سریعتر درمان شود تا تاثیرات آن به صورت ریشه ای در ذهنیت افراد باقی نماند. - استرس ها و ترس از رانندگی با اتومبیل به سبب تحریکات محیطی اطرافیان: پدر و مادری که انگیزه لازم را برای انجام رانندگی از همان اوایل دریافت گواهینامه به فرزند خود ندهند و یا صحبت های اطرافیان پیرامون عدم توانایی فرد برای انجام رانندگی صحیح و اصولی، سبب ساز بنیادین ترس از رانندگی در افراد می شود.
این سری از ترس ها به دلیل تحریکات مداومی که از سوی دیگران به مراتب انجام می شود، بسیار سخت تر از سایر موارد درمان می شوند. - نداشتن اعتماد به نفس کافی: در برخی دیگر از موارد نیز فرد به علت نداشتن اعتماد به نفس کافی و برخورداری از خودباروری لازم، توانایی انجام رانندگی را حتی پس از دریافت گواهینامه ندارد.
اصرار های مداوم اطرافیان مبنی بر تجربه رانندگی نیز در این مورد می تواند تاثیرات عکس بر روی ترس از رانندگی در افراد داشته باشد. - گذشتن مدت زمان طولانی از آخرین تجربه رانندگی: در این مورد می توان افرادی را مثال زد که بنا بر دلایلی از انجام رانندگی در طی مدت زمان طولانی غافل شده اند.
این غفلت سبب می شود تا مغز واکنش های منفی نسبت به قرار گرفتن پشت فرمان اتومبیل و به حرکت در آوردن آن از خود نشان دهد.
عوارض ابتلا به فوبیای رانندگی
همانند سایر فوبیاهای استرسی، فوبیای رانندگی نیز می تواند عوارض و آسیب های متعددی را متوجه افراد کند.
از جمله مهمترین عوارض ترس از رانندگی و عدم توانایی برای انجام آن موارد زیر است:
- زمینه ابتلا به بیماری های قلبی
- بالا رفتن فشار خون با تصور انجام رانندگی
- عدم توانایی استفاده از اتومبیل شخصی
- از دست رفتن اعتماد به نفس در افراد
- عدم شرکت در فعالیت های گروهی که در آن ها رانندگی نقش مهمی دارد.
- ایجاد زمینه های مساعد برای مشکلات رفتاری
- افسردگی و انزوا طلبی
مراحل و روش های درمان ترس از رانندگی
درمان فوبیا رانندگی مستلزم بکارگیری تکنیک های نوین روانشناسی است که، متخصصان بنا بر نوع و شدت بیماری اقدام به انتخاب آن ها و شروع فرآیند درمان ترس از رانندگی می کنند.
برگزاری جلسات مشاوره درمانی به جهت حفظ کنترل بر روی رفتارها و ثابت نگهداشتن میزان استرس در افراد مبتلا، می تواند تاثیرات بسیار مثبتی بر جریان درمان داشته باشد.
از اصولی ترین راه ها و مراحل درمان ترس از رانندگی موارد زیر است:
- درمان های شناختی: در این روش از درمان فوبیای رانندگی، متخصص مربوطه اقدام به تغییر باور های ذهنی فرد پیرامون رانندگی و حوادثی که ممکن است در آن اتفاق بیفتد، می کند.
اصلاح ذهنیت افراد می تواند تا حدود زیادی به درمان این فوبیا کمک کند. بسیاری از افراد مبتلا به فوبیای رانندگی عمدتا حوادث رانندگی و رانندگی کردن با اتومبیل را ناگوار و خطرناک تر از آن تلقی می کنند که واقعا وجود دارد. - درمان های اصلاحی مرحله ای: در این روش روانشناسان با بکارگیری تکنیک هایی از جمله ایجاد فضاهای ترس با درجه بندی پایین، اقدام به چالش برای افراد مبتلا می کنند.
استفاده از لیست های موقعیتی برای معرفی مواضع ترس در هنگام رانندگی از ابتدایی ترین مراحل در این روش از درمان است.
پس از مشخص شدن منشا ترس، متخصص مربوطه اقدام به ارائه تکنیک های ریلکسیشن به فرد می کند. - مواجهه درمانی: در این روش افراد با قرار گرفتن در موقعیت های مرحله به مرحله رانندگی، ترس شدیدشان از این اقدام به مراتب کمتر می شود.
این قرار گرفتن در موقعیت ها نیز ممکن است به صورت مجازی و فضای سه بعدی باشد و یا این که به صورت واقعی در اتومبیل و با رانندگی در خیابان انجام شود.
در این مقاله سعی کردیم تا شما عزیزان را با ابعاد مختلف ترس از رانندگی و فوبیای رانندگی آشنا کنیم. همچنین به معرفی روش های درمان فوبیا رانندگی و مراحل درمان ترس از رانندگی پرداختیم.
در صورتی که پیرامون هر یک از موارد فوق نیاز به راهنمایی و اطلاعات تخصصی تری دارید می توانید با روانشناسان متخصص ما در الو سلام مشاور تماس حاصل فرمایید.
دستیابی به سطح قابل قبولی از آرامش و کاهش استرس ناشی از ترس از رانندگی، هدفی است که متخصصان ما برای مبتلایان به فوبیا رانندگی در نظر می گیرند.
