متادون یکی از داروهای ترک اعتیاد است که اگر زیاد مصرف شود باعث اعتیاد می‌شود. اعتیاد به متادون با علائم فیزیکی و روانی ناخوشایندی مانند سردرد، خشکی دهان، تعریق و لرزش، اضطراب، اختلالات جنسی، پرخاشگری و… همراه است. مرکز نوا مشاور با ارائه خدمات مشاوره ترک اعتیاد، مسیر بهترین روش ترک متادون بدون درد را مشخص می‌کند و در این مسیر تا هنگام ترک کامل متادون، با بیمار همراه خواهد بود. در ادامه این مطلب به بررسی روش‌های ترک متادون و اطلاعاتی که برای ترک این ماده به آن نیاز دارید، خواهیم پرداخت.

روش‌های ترک متادون

روش‌های زیادی برای ترک متادون وجود دارد که پزشک متخصص با در نظر گرفتن شدت اعتیاد، میزان مصرف، شرایط جسمانی و روانی فرد و…، روش مناسب برای ترک متادون را به فرد پیشنهاد می‌کنند. روش‌های ترک متادون عبارتند از:

1. سم زدایی

روش سم زدایی برای ترک متادون زمانی ایمن و کارآمد است که در یک مرکز درمانی و تحت مراقبت پزشکی انجام شود. سم زدایی که در مراکز درمانی انجام می‌شود شانس ترک موفقیت آمیز را بالا می‌برد و در طی چند هفته باعث کاهش مصرف متادون می‌شود. علاوه بر آن، سم زدایی تا حد زیادی شدت علائم ترک را کاهش میدهد و افراد در طی این فرایند کمتر اذیت می‌شوند.

2. بستری

بستری شدن روش دیگری برای ترک متادون است که در مراکز درمانی ترک اعتیاد و تحت نظر پزشکان و درمانگران متخصص انجام می‌شود. این روش بهترین روش ترک متادون برای افرادی است که اعتیاد متوسط تا شدیدی به متادون دارند. در این روش بیمار به صورت شبانه روزی تحت مراقبت پزشکی قرار دارد و انواع برنامه‌های درمانی و آموزش مهارت‌های زندگی به او ارائه داده می‌شود.

3. درمان سرپایی

درمان سرپایی یکی دیگر از روش‌های ترک متادون برای افرادی است که اعتیاد خفیف به متادون دارند. همچنین این روش معمولا برای کسانی انجام می‌شود که درمان بستری آن‌ها تمام شده است اما همچنان لازم است که درمان دیگری را ادامه دهند.

درمان سرپایی سطوح مختلفی دارد که با توجه به نظر پزشک، یکی از آن‌ها برای فرد انتخاب می‌شود؛ این سطح شامل برنامه‌های بستری جزئی (PHP)، برنامه‌های سرپایی فشرده (IOPs) و برنامه‌های استاندارد سرپایی (OPs) است.

4. ترک تدریجی

در این روش همانطور که از اسمش پیداست، ترک متادون به صورت تدریجی انجام می‌شود؛ به این صورت که پزشک متخصص در ابتدا در یک مدت زمان مشخص مصرف متادون را به صورت روزانه تا ۳۰ میلی گرم کاهش می‌دهد و سپس به صورت هفتگی مصرف را تا ۵ میلی گرم کاهش می‌دهد تا زمانی که میزان مصرف فرد به ۲۰ میلی گرم برسد. پس از آن میزان مصرف در هر هفته به کمتر از ۵ میلی گرم می‌رسد تا زمانی که صفر شود و فرد به ترک کامل متادون برسد. این روش بسیار موثرتر از ترک یکدفعه متادون است و طول درمان حدودا ۵ تا ۷ هفته طول می‌کشد.

5. ترک با دارو

همانطور که می‌دانید، هیچ دارویی برای ترک اعتیاد وجود ندارد و برخی از داروها فقط به منظور کاهش مصرف مواد و کاهش علائم ناشی از ترک مواد مخدر در طول درمان سم زدایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

داروهایی که پزشکان با توجه به شرایط افراد برای آن‌ها تجویز می‌کنند عبارتند از:

• کلونیدین

کلونیدین علائمی مانند فشار خون بالا، حالت تهوع، گرفتگی عضلات و تپش قلب را کاهش می‌دهد.

• داروهای مسکن بدون نسخه

این داروها که شامل تیلنول، آسپرین و ایبوپروفن هستند، به کاهش علائمی مانند سردرد، دردهای عضلانی و درد استخوان کمک می‌کنند.

• بیسموت ساب سالیسیلات

این دارو که با نام تجاری پپتو بیسمول هم شناخته می‌شود برای درمان اسهال مورد استفاده قرار می‌گیرد

• ترازودون

بنادریل یا ترازودون به بی‌خوابی افراد در طول دوره ترک کمک می‌کند.

6. روان درمانی

انواع روان درمانی برای ترک متادون وجود دارد که مشاور با توجه به نیاز بیمار، سبک درمانی متناسب او را انتخاب می‌کند. تمام انواع روان درمانی با هدف بهبود مهارت‌ها، بهبود اوضاع عاطفی و اجتماعی بیمار و افزایش شانس ترک کامل اعتیاد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. انواع روان درمانی عبارتند از:

• درمان شناختی رفتاری (CBT)
• رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)
• خانواده درمانی
• گروه درمانی

ترک متادون با خود متادون به چه صورت است؟

• اولین قدم در ترک، این است که سرنگ های ۵ سی سی فقط از یک کارخانه را تهیه کنید، چون حجم سرنگ ها از کارخانه های متفاوت یکی نمی باشد.
• حتماً دفترچه ای تهیه کنید و نکات روزانه را در آن یادداشت کنید و برنامه های روزانه تان را در آن بنویسید.
• به خودتان تاکید کنید که من برنامه ترک متادون را ادامه خواهم داد، تا زمانی که مصرف آن را به میزان صفر برسانم.

ابتدا مصرف متادون را در دو وعده انجام دهید مثلاً اگر مصرف روزانه ۵۰ سی سی باشد ۲۵ سی‌سی صبح و ۲۵ سی‌سی غروب مصرف کنید.این کار را ادامه دهید تا روند ثابتی پیدا کند، وقتی این رویه ثابت شد در روز اول و دوم، مقدار مصرف را بیشتر کنید و روز سوم که به عنوان اولین روز ترک اعتیاد است،یک واحد از صبح و یک واحد از شب خود را کم کنید.لازم به ذکر است که هر سی سی به پنج قسمت تقسیم می شود که هر قسمت را یک واحد می گوییم، به این ترتیب یک روز در میان از هر وعده یک واحد کم کنید و حتما یادداشت کنید که اشتباه مصرف نکنید.

معرفی روش های ترک متادون بدون درد

ترک هر نوع ماده مخدر، با توجه به مکانیسم اثر آن، در مراحل خاصی صورت می گیرد. با این حال بخشی از این فرآیند در میان عموم مواد اعتیاد آور یکسان است.ترک کردن متادون نیز مانند سایر مواد مخدر، در وهله اول نیاز به همت جدی و خواست قلبی مصرف کننده دارد.ترک متادون با وجود علائم فیزیکی و روحی آن، ممکن است برای فرد معتاد آزار دهنده باشد. اما خوشبختانه ترک آن هیچگاه تهدید کننده و غیر ممکن نیست.همواره برای آماده سازی و برنامه ریزی جهت ترک متادون، میزان مصرف بیمار و شرایط جسمانی او توسط درمانگر اعتیاد بررسی می شود. در این حالت دو گزینه پیش روی درمانگر قرار دارد. درمان تدریجی و یا سرپایی.در این بین درمان تدریجی که با بستری نمودن بیمار در محیط کلینیک صورت می گیرد با نظارت و مراقبت یک پزشک متخصص و کادر درمانی مجرب پیش می رود.بهتر است پیش از معرفی بهترین روش ترک متادون بدون درد باید بدانید که ترک ناگهانی متادون خطرناک است و باید روند ترک آن، به صورت طولانی مدت انجام شود.طبق تحقیقات انجام شده بیش از ۷۵ درصد افرادی که به صورت اصولی متادون را ترک نکرده‌اند بعد از یک سال از قطع متادون دوباره به مصرف مواد روی می آورند.

 کاهش تدریجی ماده مصرفی:

کاهش تدریجی مصرف متادون که از آن به عنوان روش سنتی نیز یاد می شود، شامل دو مرحله کاهش دوز مصرفی و در آخر کاهش میزان مصرف در طول شبانه روز می شود.شاید تصور کنید که این روش بهترین روش ترک متادون در خانه است.اما توصیه می کنیم هیچگاه برای ترک متادون خودسرانه عمل نکنید. ترک اعتیاد در خانه زمانی اصولی و منطقی به نظر می رسد که برنامه ترک توسط یک پزشک مجرب طراحی شود.در طول روش تدریجی، روند درمان روز به روز برای بیمار سخت تر می شود. هرچه میزان مصرف معتاد کاهش می یابد، علائم ترک با قدرت بیشتری نمایان می شوند و ممکن است فرد را از تصمیم به ترک منصرف کنند.از این رو با حضور یک پزشک، بیمار علاوه بر اینکه انگیزه ترک خود را حفظ می کند، از خطرات ناشی از علائم ترک نیز مصون می ماند.

تجویز داروی بوپرنورفین:

مصرف قرص ب2 و یا همان داروی بوپرنورفین، یکی دیگر از راهکارهای ترک متادون بدون درد است. اما مسئله جدی در ترک اعتیاد به وسیله این دارو، مصرف آن تحت نظر یک پزشک است.این روش ترک تنها زمانی می تواند موثر واقع شود که یک درمانگر متخصص آن را با دوز مصرفی مشخص تجویز کند.در غیر این صورت دیگر نه تنها تضمینی برای ترک متادون وجود ندارد، بلکه می بایست با مشکل اعتیاد به قرص ب2 نیز دست و پنجه نرم کنید.استفاده از این قرص در کنار داروهای گیاهی دیگر، هیچ گاه نمی تواند به تنهایی جوابگو باشد. از این رو با مراجعه به کلینیک های درمانی اقدام به سم زدایی صحیح کنید.علاوه بر این با توجه به عوارض روحی و روانی ترک متادون، توصیه می کنیم از یک مشاوره برای بهبود اختلالات روحی ناشی از ترک نیز بهره ببرید.

ترک متادون در خانه چگونه است؟

ترک متادون در خانه برای برخی از افراد امکان‌پذیر است اگرچه کارشناسان توصیه می‌کنند تا جایی که امکان دارد از این روش استفاده نشود زیرا از آن جایی که ترک متادون با این روش، بدون نظارت پزشکی انجام می‌شود، احتمال عود مصرف بسیار بالا است، افراد وضعیت جسمی و روانی ناخوشایندتری را با این روش تجربه می‌کنند و کمتر احتمال دارد که نتیجه درمانی مثبتی ببینند؛ به همین دلیل توصیه می‌شود که ترک متادون در مراکز درمانی و تحت نظارت پزشکی انجام شود.

بنابراین از آن جایی که ترک متادون یک فرایند پزشکی است، تنها راه  انجام آن در خانه، مهیا کردن امکانات مراقبتی در خانه است که معمولا گران‌تر از ترک در مراکز درمانی تمام می‌شود.

برای ترک متادون در خانه، افراد باید درباره آن آگاهی داشته باشند، نکاتی را رعایت کنند و در صورت امکان به همراه پزشکی متخصص، فرایند را پیش ببرند. برخی از این نکات شامل موارد زیر است:

• نوشیدن مقدار زیادی زیاد آب
• مصرف داروهای بدون نسخه برای کمک به کاهش علائم ناشی از ترک
• داشتن اطرافیان حمایت‌ کننده
• پرت کردن حواس و سرگرم شدن به فعالیت‌های ترجیحا شادی‌آور

اگر ترک متادون در خانه بدون رعایت نکات و بدون آگاهی انجام شود، منجر به سندرم ترک خواهد شد و بسیار خطرناک است.

مدت زمان ترک متادون

مدت زمان ترک متادون حدود ۲ هفته تا ۶ ماه طول می‌کشد اما این روند برای کسانی که اعتیاد شدیدی دارند ممکن است طولانی‌تر شود. معمولا ۲۴ تا ۳۶ ساعت بعد از آخرین دوز مصرف، متادون از بدن خارج و علائم ترک ظاهر می‌شود؛ علائم اولیه معمولا خفیف است و شامل اضطراب، بی‌قراری، آبریزش بینی، تعریق، خستگی و اشک چشم است. به مرور زمان علائم شدیدتر می‌شوند مانند تمایل به مصرف متادون، گرفتگی عضلات، حالت تهوع، استفراغ شدید، اسهال و افسردگی.

ترک متادون در چه بازه زمانی بهتر است؟

بهترین زمان برای ترک متادون زمانی است که افراد احساس می‌کنند آمادگی این کار را دارند؛ یعنی فرد آماده است تا آینده خودش را تغییر دهد. این عامل یک عامل حیاتی برای ترک متادون است زیرا بیمار خودش می‌خواهد مواد مخدر را ترک کند و برای چالش‌ها، سختی‌ها، تغییرات و… مسیر آماده است.

سخت ترین روز ترک متادون

۷ تا ۱۰ روز اول اغلب به عنوان سخت‌ترین روزهای ترک متادون شناخته شده است اگرچه در برخی شرایط، این مدت طولانی‌تر می‌شود.علاوه بر آن، متادون به طور قابل توجهی بیشتر از سایر مواد مخدر در بدن باقی می‌ماند و به همین دلیل در برخی موارد سخت‌ترین روزهای ترک حتی بعد از ۷ روز هم شروع نمی‌شوند. افراد در این مدت علائم فیزیکی شبیه آنفولانزا و علائم روانی مانند اضطراب را تجربه می‌کنند و پس از گذشت چند روز، علائم از بین می‌‌روند و فرد رو به بهبودی می‌رود.

چه عواملی برای ترک متادون موثر می باشند؟

ترک اعتیاد بسیار سخت اما امکان‌پذیر است. برخی از عوامل در ترک متادون موثر هستند که عبارتند از:

عوامل ژنتیکی

طبق مطالعات علمی، ژنتیک در گرایش و عدم گرایش افراد به مصرف مواد مخدر موثر است؛ به این معنا که بعضی از افراد به صورت ذاتی به دنبال تجربه‌های جدیدی هستند و بعضی از افراد نیستند. بنابراین آن دسته از افرادی که عوامل ژنتیکی موثر بر مصرف مواد مخدر را ندارند، بهتر می‌توانند برای ترک متادون اقدام کنند و احتمال موفقیت آن‌ها نیز بیشتر است.

عوامل محیطی

برخی از عوامل محیطی تاثیر بسیار زیادی بر گرایش به اعتیاد دارند؛ در صورتی که افراد از این عوامل آگاه باشند و سعی در ترمیم آن داشته باشند، ترک متادون هم راحت‌تر می‌شود.

عوامل خانوادگی

خانواده و اعضای خانواده اولین و موثرترین افراد برای بیمار هستند و از این جهت خانواده هم در مصرف متادون و هم در ترک آن تاثیر بسیار زیادی دارد.

عوامل اجتماعی

عوامل اجتماعی شامل محل زندگی، دوستان و آشنایان، محیط کار و همکاران و… است. زمانی که فرد در محیط نسبتا خوبی زندگی کند، دوستان حمایت کننده‌ای داشته باشد و از اطرافیان او کسی به متادون اعتیاد نداشته باشد، راحت‌تر می‌تواند آن را ترک کند.

عوامل اقتصادی

واقعیت این است که اگر فرد وضعیت مالی خوبی داشته باشد و دغدغه مالی نداشته باشد، بهتر می‌تواند متادون را ترک کند. همچنین اگر فرد شغلی داشته باشد و یا بعد از ترک متادون سرکار رود، در مسیر ترک اعتیاد موفق‌تر عمل می‌کند.

ویژگی‌های فردی

افرادی که ویژگی‌های مثبت و مهارت‌های فردی خوبی دارند مثلا قدرت تصمیم ‌گیری خوبی دارند، مهارت حل مسئله‌شان خوب است، خوب می‌توانند با آدم‌ها ارتباط برقرار کنند، برای زندگیشان هدف دارند، از سلامت روانی نسبی برخوردارند و…، به احتمال زیاد در ترک متادون خوب پیش می‌روند.

عوارض ترک متادون چیست؟

فردی که بخواهد متادون را ترک کند عوارضی را تجربه می‌کند که به این عوارض، علائم ناشی از ترک متادون می‌گویند. مدت زمانی که افراد این عوارض را تجربه می‌کنند از فردی به فرد دیگر متفاوت است. با این حال، مدت زمان و عوارض حدودی برای ترک متادون وجود دارد که به شرح زیر است:

• روزهای اول تا دوم

عوارض افراد در دو روز اول پس از آخرین دوز مصرفی، شامل لرز، تب، ضربان قلب سریع و دردهای عضلانی است.

• روزهای سوم تا هشتم

در این روزها تمایل به مصرف متادون زیاد است و افراد علائمی از جمله اضطراب، افسردگی، بدن درد، حالت تهوع، استفراغ، گرفتگی عضلات، بی خوابی و تحریک ‌پذیری را تجربه می‌کنند. علائم فیزیکی در این دوره شبیه علائم آنفولانزا است.

• روزهای نهم تا پانزدهم

در این مدت تقریبا علائم شدید افراد از بین رفته است و فقط برخی از آن‌ها مانند اسهال، تحریک پذیری و برخی از دردهای فیزیکی وجود دارند. افراد در این مدت همچنان تمایل شدیدی برای مصرف متادون دارند و افسردگی می‌تواند به طور شدیدی وجود داشته باشد به طوری که بیماران احساس لذت نمی‌کنند و انگیزه‌ای ندارند.

• روز پانزدهم به بعد

برخی از علائم مانند سطوح پایین انرژی، اضطراب، مشکلات خواب و تمایل به مصرف متادون معمولا تا ۲ الی ۳ هفته باقی می‌ماند.

همچنین پس از اتمام فرایند سم زدایی که تقریبا ۳ الی ۶ هفته است، بسیاری از افراد دچار سندروم پس از ترک حاد (PAWS) می‌شوند. PAWS ممکن است چندین ماه و در برخی موارد تا ۲ سال طول بکشد و از علائم آن می‌توان به تحریک پذیری، اضطراب، افسردگی، عدم لذت، مشکلا خواب و عدم تمرکز اشاره کرد.

چگونه با عوارض ترک متادون مقابله کنیم؟

گاهی اوقات عوارض ناشی از ترک متادون غیرقابل تحمل هستند و از این جهت داروهایی برای مقابله با آن‌ها وجود دارند که شامل کلونیدین، ترازودون، ایبوپروفن، آسپرین و… است.

 نکات مهم در ترک متادون بدون درد

  در راستای انتخاب بهترین روش ترک متادون بدون درد نکاتی را باید توجه کنید:

•  روند استفاده از متادون را اگر برای ترک مواد مخدر استفاده می کنید بدانید، و توصیه های پزشک معالج خود را جدی بگیرید و بعد از گذشت طول درمان، طبق راهکارهای موجود آن را ترک کنید.
•  متادون را یکباره قطع نکنید و اصولی آن را طی زمان خاصی ترک کنید.
•  از اطرافیان، بخصوص خانواده و آشنایان خود بخواهید تا شما را حمایت کنند.
•  از مشاوره استفاده کنید چون برای ترک متادون باید از نظر روانشناختی مورد بررسی قرار بگیرید و مشاوره دریافت کنید.

بی خوابی ترک متادون چند روز است؟

مدت زمانی که افراد بی خوابی ناشی از ترک متادون را تجربه می‌کنند در افراد مختلف متفاوت است و به شرایط هر کس بستنگی دارد، به همین دلیل برخی از افراد ممکن است فقط چند روز چنین علامتی داشته باشند و برخی دیگر چند ماه و حتی چند سال.

برای مقابله با بی خوابی ترک متادون می‌توانید راهکارهای زیر را امتحان کنید:

• داروهای گیاهی که مخصوص خواب را مصرف کنید.
• ورزش کنید
• تغذیه مناسب داشته باشید.
• بخشی از ساعات روز را بیرون از خانه سپری کنید.
• یک محیط خوب و آرام برای خوابیدن داشته باشید.
• دمای اتاق خواب مناسب باشد.
• برنامه خواب منظمی داشته باشید.
• ظهرها زیاد نخوابید.
• از چند ساعت قبل از خوابتان کافئین مصرف نکنید.
• عواملی که باعث بی خوابی می‌شود را کنترل کنید مانند استفاده از گوشی موبایل قبل از خواب، کار کردن با لپ تاپ، کتاب خواندن، نور اضافی اتاق و…
• تمرین‌های ذهن آگاهی را امتحان کنید.
• داروهایی مانند ترازودون نیز در دسترس هستند که برای مشکلات خواب مورد استفاده قرار می‌گیرند. می‌توانید آن را حتما با مشورت و تجویز پزشک تهیه کنید.

برای ترک متادون چه بخوریم درد نکشیم؟

گاهی اوقات دردهای جسمانی که افراد در حین فرایند ترک متادون تجربه می‌کنند بسیار ناخوشایند است تا جایی که ممکن است منجر به عود مصرف متادون شود. به همین خاطر باید داروهایی را برای تسکین دردهای جسمانی مصرف کنیم. داروهای تسکین درد ناشی از ترک متادون عبارتند از:

1. داروهای پزشکی

برخی از داروهای پزشکی که دردهای جسمانی را تسکین می‌دهند و حتما باید طبق تجویز پزشک مصرف شود عبارتند از:

• کلونیدین
• مسکن‌ها مانند ایبوپروفن
• نالترکسون
• ناپروکسن

2. داروهای گیاهی

علاوه بر داروهای پزشکی، داروهای گیاهی نیز می‌توانند دردهای جسمانی را بهبود ببخشند از جمله:

• بابونه
• زنجبیل
• اسپند
• تاتوره سیاه
• دم کرده زرشک و بید
• بادرنجبویه
• علف چای
• جدوار

راه‌های دفع متادون از بدن

اولین مرحله برای دفع متادون از بدن، مشورت با پزشک متخصص است که وضعیت جسمانی و روانی فرد را بررسی می‌کند و برنامه درمانی متناسب با شرایط او را برایش تنظیم می‌کند. راه‌های دفع متادون از بدن شامل ترک تدریجی، سم زدایی، درمان سرپایی و… هستند که پزشک با توجه به نظر تخصصی خودش، یکی از این راه‌ها را برای فرد انتخاب می‌کند.

باورهای غلط درباره مصرف متادون

برخی از باورهای غلط درباره مصرف متادون باعث می‌شود افراد برای ترک آن اقدام نکنند. برخی از این باورها به شرح زیر است:

• متادون ماده مخدر نیست.
• متادون باعث می‌شود احساس خوبی داشته باشید.
• متادون باعث افزایش وزن می‌شود.
• متادون درمانی برای اعتیاد به مواد افیونی است.

مشاوره ترک اعتیاد به متادون

اعتیاد به متادون با انواع آسیب‌های روانی، هیجانی و اجتماعی همراه است؛ از این رو مشاوره ترک اعتیاد به متادون یکی از مهمترین درمان‌های تکمیلی ترک متادون است. به توصیه متخصصان، افراد باید بعد از سم زدایی، از مشاوره ترک اعتیاد نیز کمک بگیرند تا درمانشان کامل شود. برخی از مزایای مشاوره ترک اعتیاد به متادون عبارت است از:

• ترکیب مشاوره و دارو درمانی، نتایج بهتری را به همراه دارد.
• در مشاوره برای شما فضایی فراهم می‌شود تا بتوانید جنبه‌های روانی اعتیادتان را بررسی کنید.
• در طول مشاوره یاد می‌گیرید که چگونه باید از مصرف مجدد متادون خودداری کنید.
• افراد در طول مشاوره تحت حمایت درمانگر قرار می‌گیرند و کمتر احساس تنهایی می‌کنند.
• مهارت ارتباط اجتماعی افراد در طی مشاوره بهبود می‌یابد.

بر اساس آنچه که گفته شد می بایست به ترک متادون با توجه به عوارض جدی که به جای می گذارد، به طور جدی نگاه کرد.روانشناسی ترک اعتیاد، به شما کمک می کند تا با شناخت بهترین راه ترک متادون یک پروسه درمانی بی نقص و بدون بازگشت را تجربه کنید. ما در مرکز نوا مشاور، به افراد مبتلا به سوء مصرف متادون که روحیاتی آسیب پذیر دارند کمک می کنیم تا طول مسیر درمان انگیزه و همت خود را برای ترک حفظ کنند و حضور یک حامی را در کنار خود احساس کنند. جهت دریافت مشاوره از طریق شماره تماس‌های زیر با ما ارتباط برقرار نمائید.